Młyn wodny „Dąbkowizna” z końca XIX w

Pozostałości drewnianego młyna wodnego „Dębkowizna” z końca XIX w., który po kilkukrotnej zmianie właścicieli wszedł w 1937 r. w posiadanie Teodora Chomka. Nowy właściciel przeprowadził jego gruntowną przebudowę. Piętrowy budynek młyna jest drewniany na podmurówce, do niego dobudowano dwuizbowe mieszkanie młynarza. Koło wodne nasiębierne o średnicy 1,8 m zastąpiono turbiną systemu Francisa.

Teren prywatny.

Młyn wodny murowany „Nożownia” z przełomu XIX i XX w.

W 1908 r. za czasów, Emila Gerlacha, powstała tu słynna fabryka noży. Przed pierwszą wojną światową zaprzestano produkcji noży, a w budynku nożowni założono młyn składający cię z jednego założenia kamieni i jagielnika. W 1922 r. produkcyjną część budynku podwyższono, tworząc dodatkową kondygnację w której zainstalowano dwie pary walców oraz dwa cylindry odsiewające, elewatory i ślimacznice, a do czyszczenia zboża łuszczarkę i tryjer. Koło wodne zastąpiono turbiną leżącą. Około 1937 r. założono dodatkowy silnik spalinowy o mocy 10 KM i przeprowadzono modernizację młyna.

Teren prywatny.

Kaplica św. Walentego w Kamionce

Kaplica św. Walentego w Kamionce

Kaplica Mariawicka św. Walentego została ufundowana przez Franciszka Chrósta i Ludwika Redę – gospodarzy z Kamionki. Pobudowano ją w latach 1906-1910 r.  Wznosili ją rzemieślnicy – bracia Wojciechowscy z Siodła.
W latach 30 XX w., mariawici stanowili około 25% mieszkańców Kamionki. Przed II wojną światową w Kamionce żyło 15 rodzin mariawickich, po wojnie było 7 rodzin, obecnie 2. Do kaplicy przejeżdżali też mariawici z Dzielnika – 4 rodziny, Kiczek – 2 rodziny i Walisk – 1 rodzina. W kaplicy odbywały się odpusty na św. Walentego – 14 lutego i Trójcę Przenajświętszą. W ostatni dzień każdego miesiąca odprawiano adorację ubłagania[1]. 4 czerwca 2004 opiekę nad zabytkiem objęli uczniowie Zespołu Szkół w Wielgolesie – młodzież regularnie sprząta budynek i przyległy teren. Kaplicę wpisano do rejestru zabytków 4 stycznia 2011 pod nr A-1000. Kaplica jest jednonawowa, wnętrze nie podzielone. Sklepienie drewniane, półkoliście zamknięte, wsparte na czterech drewnianych kolumnach, ze zdobieniami w górnej części, ustawionych na drewnianych cokołach. Świątynia usytuowana jest przy skrzyżowaniu dróg do: Latowicza, Wielgolasu i Walisk.

Zespół Pałacowy w Wielgolesie

Pałac zbudowany ok. poł. XIX w. – Od 1837 roku należał do Jerzego Fenshave, od 1862 roku do Jana Ordęgi, potem do Jana Kadowy, Jana Golcza i od 1888 roku do Władysława Golcza. Od 1904 roku do Bogdana Wyleżyńskiego i w tej rodzinie pozostał do 1944 roku.
Budynek neorenesansowy, nieregularny, wzniesiony na planie wydłużonego prostokąta, murowany z cegły, boniowany na narożach. Częściowo parterowy, częściowo piętrowy, podpiwniczony, z trójosiową częścią piętrową od wschodu, wysuniętą ryzalitowi od frontu i ogrodu, w którą częściowo wtopiona trzykondygnacyjna czworoboczna wieża. Od frontu ale nie na osi portyk złożony z dwóch par kolumienek toskańskich, drugi podobny portyk na tarasie od zachodu. Dach czterospadowy kryty blachą, na wieży czterospadowy blaszany hełm. Park krajobrazowy z 1 poł. XIX w. z okazami starodrzewu, z obszerna polaną, stawem oraz wzgórzem.

Obecnie teren prywatny.